GIẢI
ĐÁP THẮC MẮC
Đạo Thiên Chúa hay đạo Công Giáo?
“Đạo Thiên Chúa hay Đạo Công Giáo?” Xin gửi đến quý vị bạn đọc bài sau
đây của Lm PX Ngô Tôn Huấn để nghiên cứu.
Hỏi: xin cha giải thích: Đạo
Thiên Chúa là gì và khác Đạo Công Giáo như thế nào?
----------------------------------------------------------------------------------
Trả lời:
Trong thực
tế, nhiều người đã lầm lẫn khi dùng cụm từ “Đạo Thiên Chúa” hay "Thiên
Chúa Giáo" để chỉ Đạo Công Giáo (Catholicism) tức là Đạo thánh mà chính
Chúa Kitô đã rao giảng và thiết lập Giáo Hội trên nền tảng Tông Đồ như phương
tiện để loan truyền và mang ơn cứu độ của Chúa đến cho mọi dân mọi nước cho đến
ngày mãn thời gian.
Đó là Đạo
cứu rỗi mời gọi mọi người đón nhận để được sống hạnh phúc đời đời với Thiên
Chúa trong Vương Quốc tình yêu của Ngài.
Xét về từ
ngữ (terminology) thì danh xưng Đạo Thiên Chúa nghe có vẻ hợp lý vì mục đích
tôn thờ Thiên Chúa là Chủ tể vạn vật và vũ trụ. Nhưng nếu đi sâu vào nôi dung
thần học, thì danh xưng này không phân biệt rõ đối tượng và mục đích tôn thờ
của các tín hữu có cùng niềm tin vào Thiên Chúa (God) nói chung và Chúa Cứu Thế
Giêsu nói riêng. Các tín hữu này hiện đang phân tán trong các Giáo Hội hay Đạo
có danh xưng khác nhau như sau:
1- Do Thái Giáo (Judaism), hay còn gọi là Đạo Mai-sen (Mosaic Religion) là
Đạo tôn thờ Thiên Chúa Yahweh, là Cha của các Tổ Phụ Abraham, Isaac và Israel
Cũng vì
không nhìn nhận Chúa Cứu Thế Giêsu là Ngôi Hai Thiên Chúa và Phúc Âm của Người
nên Kinh Thánh của Do Thái Giáo chỉ có phần Cựu Ước mà thôi.
2- Công Giáo La Mã (Roman Catholicism) chính là KitôGiáo, tức là Đạo Cứu Rỗi
do Chúa Kitô khai sinh với việc Người xuống trần gian làm Con Người, đi rao
giảng Tin Mừng, chữa lành và cuối cùng chết trên thập giá để
hoàn tất công cuộc cứu chuộc cho loài người khỏi chết vì tội.
Đạo Công
Giáo tôn thờ Thiên Chúa Ba Ngôi cùng một bản thể (substance) và uy quyền như
nhau. Thiên Chúa của Đạo Công Giáo là Thiên Chúa của Chúa Kitô (Christian God)
và cũng là Thiên Chúa của các Tổ Phụ Do Thái. Do đó, Kinh Thánh của Giáo Hội
Công Giáo gồm cả hai phần Cựu Ước (Old Testament) và Tân Ước (New Testament)
với tổng cộng 72 Sách thánh mà Giáo Hội Công Giáo dạy tín hữu phải đọc để nuôi
dưỡng đời sống đức tin nhờ nghe Lời Chúa để biết sống theo đường lối của Người.
3- Chính Thống Giáo là Nhánh KitôGíáo Đông Phương (Eastern Orthodox Churches) đã tách ra khỏi Giáo Hội
Công Giáo La Mã từ năm 1054 vì một số bất
đồng về tín lý, phụng vụ và
quyền bính. Cho đến nay, nhánh này vẫn chưa hiệp nhất trọn vẹn được với Giáo
Hội Công Giáo La Mã dù cả hai bên đã
có nhiều thiện chí và cố gắng để xích lại gần nhau. Công Giáo và Chính Thống
đều có chung nguồn gốc Tông Đồ (Apostolic succession) nên có chung các bí tích
hữu hiệu như nhau, mặc dù vẫn chưa thể hiệp nhất được vì một trở ngại duy nhất
là vấn đề quyền bình của Đấng thay mặt Chúa Kitô để cai trị Giáo Hội. Đó là
quyền bính của Đức Thánh Cha, cũng là Giám Mục Rôma, mà anh em Chính Thống chưa
công nhận.
4- Tin Lành (Protestantism) là Nhánh KitôGíáo đã ly khai khỏi Công
Giáo và Chính Thống Giáo sau những cuộc cải cách (reformations) do Martin
Luther chủ xướng tại Đức năm 1517, lan
qua Pháp với John Calvin, Thuy sĩ với Ulrich Zwingli .
Nhưng chính
nội bộ nhánh này sau đó cũng đã phân chia thành hàng ngàn các nhánh nhỏ khác
nhau như Baptists, Methodists, Lutherans, Presbyterians, Episcopalians,
Pentecostals, Quakers, Church of Christ .v.v Họ cũng tôn thờ một Thiên Chúa và tin
Chúa Kitô là Cứu Chúa (Savior) cũng như lấy Kinh Thánh làm nền tảng cho niềm
tin và sứ vụ giảng dạy (Preaching ministry), nhưng khác biệt với Công Giáo và
Chính Thống Giáo về nhiều điểm căn bản liên quan đến thần học, bí tích, phụng
vụ, quyền bính và Kinh Thánh (Họ giải thích Kinh Thánh theo cách hiểu riêng của
họ). Thêm vào đó, cũng như Chính Thống Giáo, các nhánh Tin lành đều không công
nhận vai trò và quyền bính tối cao của Đức Giáo Hoàng La Mã. Một điểm quan
trọng nữa cần nói thêm là các nhánh Tin lành này đều không có nguồn gốc Tông Đồ
(Apostolic succession) nên họ không có các bí tích hiệu như Công Giáo và Chính
Thống trừ phép rửa mà đa số họ có.
5- Anh Giáo (Anglicanism) tức nhóm KitôGiáo đã tách khỏi Công Giáo La
Mã vì sự bất mãn liên quan đến vấn đề hôn nhân của Vua Henry VIII trong thế kỷ
16. Henry đã tuyên bố ly khai khỏi Công Giáo La Mã và tự phong làm thủ lãnh
nhánh ly khai này. Nhóm này có tên chung là Anglican Communion, tức là Anh
Giáo, hoàn toàn khác với
Giáo Hội Anh Quốc (The Church of England) là Giáo Hội Công Giáo của nước Anh
hiệp thông trọn vẹn với
Giáo Hội Công Giáo La Mã (Rome).
Nhưng cách
nay gần hai năm, một biến chuyển mới trong liên hệ giữa Anh Giáo và Giáo Hội
Công Giáo là có một nhóm khá đông các tín hữu Anh giáo cũng với giáo sĩ của họ
đã xin gia nhập Giáo Hội Công Giáo. Để đón mừng và tạo điều kiện thuận lợi cho
nhóm cựu Anh Giáo này, Đức Thánh Cha Bê-nê-đich-tô 16, ngày 9-11-2009 đã cho
công bố Tông Thư "Anglicanorum coetibus"
(Các tín hữu Anh Giáo) theo đó Tòa Thánh cho phép thiết lập các Giáo Hạt tòng
nhân trong ranh giới của một số Giáo Phận Công Giáo ở Anh Quốc và xứ Wales để
cho các cựu tín hữu Anh giáo được cử hành các nghi thức phụng vụ và bí tích
theo nghi thức của truyền thống Anh Giáo đã được Tòa Thánh phê chuẩn.
Mới nhất,
ngày 15-1-2011 vừa qua, ba cựu giám mục Anh giáo đã được tấn phong linh mục
Công Giáo tại Thánh Đường Westminster
Sở dĩ có
việc truyền chức cho các cựu giám mục Anh Giáo là vì Giáo Hội Công Giáo không
công nhận Anh Giáo có bí tích Truyền Chức hữu hiệu, nên các cựu linh mục và
giám mục Anh Giáo, nếu muốn, đều phải xin thụ phong linh mục Công Giáo trước và
sau này có thể có linh mục được chọn làm giám mục Công Giáo.
Lại nữa, vì
Anh Giáo cho các linh mục và giám mục của họ kết hôn, nên sau khi được thụ
phong linh mục Công giáo, họ vẫn được phép tiếp tục sống với vợ con.
Ngoài ra,
còn phải kể thêm một tôn giáo lớn nữa cũng tôn thờ Thiên Chúa mà họ gọi là Đấng
Allah. Đó là Đạo Hồi (Islam) do Muhammad sáng lập vào năm
A.D 622. Từ ngữ Islam trong tiếng Ả Rập có nghĩa là “Tuân phục ý muốn của Thiên
Chúa = (Submission to the will of God)” nhưng Đạo này khác xa Đạo Do Thái, Công
Giáo và các Nhánh KitôGíáo nói trên về nhiều mặt. Thí dụ họ chỉ coi Chúa Giêsu
là một người thường, một tiên tri như Abraham, Moses, Noah v.v và kinh thánh của họ là kinh Koran.
Như vậy,
không có đạọ nào gọi là Đạo
Thiên Chúa (Deism) đúng nghĩa
với danh xưng này cả vì trong thực tế thì tất cả các Nhánh hay Đạo mang các
danh xưng riêng biệt trên đây đều tôn thờ Thiên Chúa (God) nhưng với nội dung
thần học khác nhau, kể cả khác biệt về phương thế thể hiện sự tôn thờ đó
(Liturgy). Nói khác đi, các Nhánh Kitô giáo và Do Thái giáo nói trên, tuy cùng tôn thờ Thiên Chúa,
nhưng rất khác nhau về quan điểm thần
học, bí tích, phụng vụ, mục vụ và quyền bình. Do đó, không thể gọi Đạo Công Giáo là Đạo Thiên Chúa cách chung được vì như vậy sẽ lẫn lộn
với các đạo cùng tôn thờ Thiên Chúa nhưng khác nhau về nhiều điểm như đã nói
trên đây.
TẠI SAO
PHẢI GỌI KITÔ GIÁO LA MÃ LÀ ĐẠO CÔNG GIÁO?
Để trả lới
câu hỏi này, chúng ta cần nhớ lại từ đầu Thiên Chúa (God) chỉ tỏ mình ra cho
dân Do Thái và chọn dân này làm dân riêng mà thôi: “Vậy giờ đây, nếu các
ngươi thực sự nghe tiếng Ta và giữ giao ước của Ta, thì giữa hết mọi dân, các
ngươi sẽ là sở hữu riêng của Ta” (Xh 19:5).
Như thế,
trước khi Chúa Giêsu xuống thế làm Con Người, chỉ có dân Do Thái được biết
Thiên Chúa Yahweh là Cha các Tổ Phụ của họ, là Đấng đã giải phóng họ và ban cho
họ Mười Điều Răn làm Giao ước (Covenant) mà thôi. Ngoài Dân Do Thái ra, các dân
khác đều là dân ngoại (gentiles) vì không biết Thiên Chúa Yahweh của dân Do
Thái.
Nhưng sau
khi Chúa Giêsu giáng sinh ở Bethlehem
Đây là lý
do vì sao Đạo của Chúa Kitô (Christianity) được gọi là Đạo Công Giáo vì mục
đích phổ quát của ơn cứu độ mà Chúa đã mang đến cho nhân loại qua Hy Tế thập
giá của Người. Vì thế từ ngữ “Công giáo” ở đây có nghĩa là chung, là phổ quát
(universal), dành cho hết moi người không phân biệt màu da, tiếng nói và văn
hóa. Như vậy từ ngữ “công giáo” (catholicam = catholique = catholic…..) không
hề có nghĩa là công cộng (public) như có người không hiểu biết gì nhưng đã có
ác ý dịch ẩu Đạo Công Giáo sang tiếng Anh là Public Religion. Dịch như vậy cũng
tương tư như người mới học tiếng Anh đã tự ý dịch nước đá (ice) là “water
stone”! Cũng vậy, nếu biết
tiếng Anh đủ và có đọc sách vở viết bằng Anh ngữ về các thuật ngữ (terms) của
Kitô Giáo, thì tội tổ tông, người Anh Mỹ gọi là Original sin, người Pháp gọi là
Péché originel, người Tây Ban Nha gọi là Pecado original’, chứ không ở đâu có
từ ngữ “father’s sin” để chỉ tội tổ tông cả. Dịch kiểu này thì người Anh Mỹ
không thể nào hiểu đúng ý của người dịch được.
Tóm lại,
danh xưng phải chính xác về các vần đề tôn giáo để tránh hiểu lầm hay xuyên tạc
mục đích. Cụ thể, Đạo Công Gíao (Catholicism) là Đạo mà chính Chúa Giêsu đã
khai sinh và giảng dạy để mang ơn cứu độ của Thiên Chúa đến cho mọi người thành
tâm thiện chí muốn đón nhận để được cứu rỗi và sống đời đời. Giáo Hội Công Giáo
là Giáo Hội duy nhất Chúa Kitô đã thiết lập để tiếp tục rao giảng và chuyển chở
ơn cứu độ đó đến cho những ai muốn tiếp nhận. Giáo Hội này được đặt dưới quyền
lãnh đạo của Đức Giáo Hoàng là Người duy nhất nối tiếp Sứ vụ chăn dắt đoàn
chiên của Chúa Kitô với sự
hiệp thông và vâng phục trọn vẹn của các Giám mục trong toàn Giáo Hội.
Đó là những
nét đại cương để phân biệt Đạo và Giáo Hội Công Giáo với các Đạo cùng tôn thờ
Thiên Chúa nhưng đang hoạt động bên ngoài Giáo Hội Công Giáo.
LM
Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn
http://www.kinhthanhvn.org
No comments:
Post a Comment