Ngày 28/12 - Các Thánh Anh Hài tử đạo

 

 

Ngày 28 tháng 12
Các Thánh Anh Hài Tử đạo
(Thế kỷ I)

Mấy trăm năm trước Chúa Ki-tô ra đời, ngôn sứ Giê-rê-mi-a đã viết: “Người ta nghe có tiếng khóc ở Ra-ma, tiếng khóc than ai oán. Đó là tiếng bà Ra-khen khóc thương con cái mình. Bà không muốn được an ủi về những người con ấy vì nay chúng chẳng còn”. (Gr 31,15).

Lời tiên tri xưa, nay đã ứng nghiệm. Vì “vua Hê-rô-đê thấy mình bị các nhà chiêm tinh đánh lừa, thì đùng đùng nổi giận, nên sai người đi giết tất cả các con trẻ ở Bêlem và toàn vùng lân cận, từ hai tuổi trở xuống tính theo ngày tháng ông đã hỏi cặn kẽ các nhà chiêm tinh” (Mt 2,16).

Chúng ta biết rằng Hêrôđê là một bậc thầy trong nghệ thuật ám sát. Vừa lên ngôi ông đã cho thủ tiêu các thành viên trong Tòa Án Tối Cao của người Do thái. Sau đó ông tàn sát các nhân viên trong tòa án mà không cần suy tính trước. Về sau ông lại giết vợ là Mariamne và mẹ nàng là Alexandra, con trưởng là Antipater, hai con trai thứ là Alexander và Aristobolus. Ông cũng đã sắp đặt trước để khi ông lâm chung thì cuộc tàn sát các nhân sĩ tại thành Giêrusalem sẽ được thực hiện. Vì thế Hêrôđê không thể nào lặng lẽ chấp nhận một ấu vương nào đó mới ra đời. Hêrôđê cẩn thận tra hỏi các nhà thông thái về thời điểm ngôi sao xuất hiện và đã quỉ quyệt suy tính tuổi của Hài Nhi thánh để trù tính biện pháp sát nhân và bây giờ ông mau chóng thi hành kế hoạch man rợ của mình. Ông truyền lệnh giết tất cả bé trai từ hai tuổi trở xuống tại thành Bêlem và các vùng phụ cận.

Có điểm cần lưu ý, Bêlem không phải là một thành phố lớn và số bé trai dưới hai tuổi không quá 20-30 hài nhi. Chúng ta không nên nghĩ đến con số hàng trăm em. Thật ra việc này không khiến tội ác của Hêrôđê kém phần khủng khiếp đâu, nhưng chúng ta cần phải có một bức tranh đúng đắn.

Đây là một hình ảnh đáng ghê tởm về cách loài người sẽ làm để loại bỏ Chúa Giêsu. Nếu một người đang say mê theo đường riêng của mình mà Chúa Giêsu lại xen vào quở trách tham vọng của anh ta, thì điều duy nhất anh ta làm là khử trừ Ngài. Anh ta sẽ bị lôi cuốn vào những việc man rợ hơn hết, không giết người thì cũng làm người khác đau khổ.

Chính vì ghen tuông, vì sợ mất địa vị mà vua Hê-rô-đê đã làm đổ máu bao trẻ em vô tội, một tội ác đáng ghê tởm đã làm hoen ố trang sử đời ông và lịch sử của dân tộc ông. Vua đang tâm làm một việc tàn ác với hy vọng sẽ thủ tiêu được con trẻ Giê-su. Tham vọng và cố chấp đã khiến vua trở nên mù quáng, mặc dầu ba nhà chiêm tinh đã nói cho vua hay về vì sao của Ngài, các Thượng tế và kinh sư cũng đã trưng dẫn cho vua hay lời Kinh Thánh nói về vị vua ấy: “Phần ngươi, hỡi Belem, phần đất Giu-đa, ngươi đâu phải là thành nhỏ nhất của Giu-đa, vì ngươi là nơi vị lãnh tụ chăn dắt ít-ra-en dân Ta sẽ ra đời”.

Thiên Chúa đã ra tay lèo lái công trình cứu độ của Ngài, đưa con của Ngài thoát khỏi cuộc tàn sát đẫm máu của Hê-rô-đê. Và Sứ thần Chúa hiện ra báo mộng cho ông Giu-se rằng:

- Này ông, dậy đem Hài Nhi và Mẹ Người trốn sang Ai-cập và cứ ở đó cho đến khi tôi báo lại, vì vua Hê-rô-đê sắp tìm giết Hài Nhi đấy!

Ông Giu-se liền trỗi dậy và đang đêm, đưa Hài Nhi và Mẹ Người trốn sang Ai-cập. Ông ở đó cho đến khi vua Hê-rô-đê băng hà. Thánh Giám mục Quất-vun-đê-ô, trong một bài giảng vào ngày lễ kính các thánh Anh Hài, đã thẳng thắn vạch ra những sai lầm của Hê-rô-đê, những sai lầm trầm trọng đã dẫn đến những tai hại khôn lường. Đồng thời ngài cũng cao rao những chân lý đức tin ngàn đời của Hội Thánh vốn xác tín rằng Hài Nhi đó là Đấng Cứu Độ trần gian, Ngài đến không phải để tranh giành quyền lực với ai, nhưng để giải thoát con người khỏi mọi trói buộc và mở ra con đường hạnh phúc thật cho những ai sống niềm tin vào Người.

Sai lầm đầu tiên và lớn nhất của Hê-rô-đê là sai lầm về niềm tin. Ông đã không tin Hài Nhi đó. “Giả như ông tin Ngài thì ở dưới thế này ông đã được sống yên ổn và trong cuộc sống mai sau ông sẽ được hiển trị muôn đời” (Trích bài giảng của Đức Giám mục Quất-vun-đê-ô).

Hê-rô-đê còn phạm sai lầm trong suy nghĩ. Ông tưởng rằng Ngài đến để tranh giành quyền lực của ông. “Ngài đâu có đến để lật đổ ông, nhưng để chiến thắng ma quỷ” (Trích bài giảng trên).

Sai lầm trong suy nghĩ dẫn Hê-rô-đê đến hành động lầm lạc, tai hại. “Ông cứ tưởng rằng nếu thực hiện được điều ông muốn (sát hại Hài Nhi) là ông có thể sống lâu, đang khi ông lại tìm giết chính Đấng ban sự sống ?” (Trích bài giảng trên).

Cuối cùng, tham vọng điên cuồng và nỗi sợ hãi cùng những tính toán độc ác đã giết chết tâm hồn Hê-rô-đê và làm mờ mắt ông, khiến ông không nhận ra Hài Nhi đang nằm trong máng cỏ lại là “Chính Đấng giải thoát những tâm hồn đang bị ma quỷ giam cầm. Ngài đón nhận con cái của thù địch và kể chúng vào sổ con cái của Ngài” (Trích bài giảng trên).

Tuy thánh Giám mục Quất-vun-đê-ô không nói ra trong bài giảng của mình, nhưng ai cũng có thể nghĩ được rằng ngài muốn cảnh giác mọi người đừng đi vào lối mòn của Hê-rô-đê xưa, để tránh cho con người những tai ương, đau khổ. Bởi lẽ thời đại nào cũng vẫn có những Hê-rô-đê hôm nay. Đó là những con người nói chung là tàn ác, bất công đã cướp đi hạnh phúc và gây đau thương cho bao nhiêu người.

Cái chết thảm thương của những con trẻ ở Bêlem và toàn vùng lân cận đã bị vua Hê-rô-đê tàn sát, là tiếng nói tố cáo mạnh mẽ sự độc ác và tàn bạo của một người lãnh đạo. Hướng về những nạn nhân là đám trẻ thơ vô tội ấy, thánh Giám mục Quất-vun-đê-ô đã hết lời ca ngợi: “Chúa Ki-tô đã làm cho các em tuy chưa biết nói, mà cũng trở thành những chứng nhân anh dũng của Người... Ôi! Hồng ân cao cả! Các em chưa biết nói mà đã tuyên xưng Chúa Ki-tô. Chân tay yếu ớt, các em chưa đủ sức xông ra chiến trường, thế mà các em lại được lãnh nhận ngành thiên tuế dành cho người chiến thắng vinh quang” (Trích Bài đọc 2, Sách nguyện).

Con số những hài nhi tử đạo này là bao nhiêu. Không ai có thể đưa ra được con số chính xác. Có những tác giả như ông San-mơ-rông hoặc thánh Giê-rô-ni-mô đã phỏng đoán là con số đó có thể lên tới hàng ngàn. Nhưng thực ra đó chỉ là con số phóng đại do óc tưởng tượng của các ngài. Theo khảo cứu mới nhất của các nhà Kinh Thánh học ngày nay, người ta ước đoán con số các hài nhi vô tội bị Hê-rô-đê sát hại ngày ấy phỏng chừng ba trăm.

Còn về Lễ mừng ?

Lịch sử phụng vụ cũng không cho biết rõ lễ các thánh Anh Hài được mừng từ thời nào ? Các nhà nghiên cứu đều cho rằng, ít là từ thế kỷ thứ VI Hội Thánh mừng kính các thánh Anh Hài trong mùa Giáng Sinh.

Trong kinh chiều lễ các thánh Anh Hài, Giáo Hội hân hoan ca mừng các thánh trẻ như sau: “Hân hoan chúc mừng những ngành hoa tử đạo, như những bông hồng vừa nở đã bị phong ba vùi dập, các ngài đã bị kẻ thù Chúa Ki-tô triệt hạ ngay khi chập chững trước ngưỡng cửa cuộc đời. Ôi vinh dự thay các ngài là lễ vật đầu mùa của Chúa Ki-tô, là đoàn chiên non hiến tế. Trước bàn thờ Chúa, các ngài vui chơi thích thú với ngành lá chiến thắng và vòng hoa vinh quang”.

Theo lịch phụng vụ hiện hành, lễ này được xếp vào hàng Lễ kính và được mừng vào ngày 28 tháng mười hai hằng năm.

Lời nguyện:

Lạy Chúa, các thánh Anh Hài đã không dùng lời nói, nhưng dùng chính cái chết của mình mà tuyên xưng danh Chúa. Xin cho chúng con biết lấy cả cuộc đời mà minh chứng niềm tin, như chúng con vẫn tuyên xưng ngoài miệng.

Chúng con cầu xin, nhờ Đức Giê-su Ki-tô Chúa chúng con.

Lm. Giuse Đinh Tất Quý

NGÀY 26 THÁNG 12

LỄ THÁNH STÊPHANÔ TỬ ÐẠO 

(Mt 10,17-22)

Hôm nay chúng ta mừng lễ kính thánh Stêphanô, vị tử đạo tiên khởi của Giáo Hội.

Giữa bầu khí an bình hân hoan của Mùa Giáng Sinh mà mừng kính một vị tử đạo thì xem ra không bình thường, vì sự tử đạo thường gợi lên máu đào và chết chóc. Nhưng chắc chắn Giáo Hội đã có một lý do rất đặc biệt để mừng lễ của vị tử đạo tiên khởi này vào ngay sau ngày Lễ Giáng Sinh của Chúa Giêsu.

Trong lá thư gởi cho các thiếu nhi khắp thế giới ngày 3/10/1995, xem ra Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã muốn giải thích cho chúng ta cái lý do sâu xa ấy. Ngài viết cho các em thiếu như nhi sau: “Những ngày tiếp theo ngày sinh của Chúa Giêsu là ngày lễ theo truyền thống của Cựu Ước, tám ngày sau đó Hài Nhi đã được đặt tên, tên của Ngài là Giêsu”.

Sau bốn mươi ngày chúng ta tưởng niệm việc Ngài được dâng hiến trong đền thờ giống như bất cứ đứa con trai đầu lòng nào của Israel. Trong dịp này, một cuộc gặp gỡ phi thường đã diễn ra, vừa cùng với Hài Nhi đến trong đền thờ, Mẹ Maria đã gặp cụ già Simêon. Cụ đã bồng Hài Nhi Giêsu trên tay và tiên báo như sau: “Lạy Chúa, giờ đây xin để tôi tớ Chúa được ra đi bình an theo như lời Chúa hứa, vì chính tôi tớ Chúa đã thấy ơn cứu độ mà Ngài đã chuẩn bị trước mặt muôn dân. Ðó là ánh sáng soi cho dân ngoại, là vinh quang của Israel dân Ngài”. Sau đó ông nói với Mẹ Maria: “Con Trẻ này sẽ là duyên cớ cho nhiều người Israel phải vấp ngã hay được chỗi dậy, Con Trẻ là dấu hiệu bị người đời chống đối, và chính là một lưỡi gươm sẽ đâm thâu tâm hồn Bà. Ngõ hầu những ý nghĩ thâm tâm nhiều người sẽ lộ ra”.

Như vậy, ngay từ những ngày đầu của cuộc đời Chúa Giêsu, chúng ta đã được nghe về những lời tiên báo cuộc tử nạn của Ngài, đồng thời cũng là những lời ám chỉ đến cuộc tử đạo của Maria, Mẹ Ngài. Ngày thứ Sáu Tuần Thánh, Mẹ sẽ đứng thinh lặng bên Thập Giá của Con Mẹ. Cũng thế, không bao lâu sau khi Chúa Giêsu được sinh hạ thì Hài Nhi Giêsu đã phải đương đầu với một mối đe dọa trầm trọng. Ông vua hung bạo Hêrôđê sẽ ra lệnh tàn sát tất cả các trẻ em dưới hai tuổi. Và vì lý do này, Chúa Giêsu sẽ phải bị bắt buộc cùng với cha mẹ trốn sang Ai Cập.

Chắc hẳn tất cả chúng con đã biết các biến cố gắn liền với việc sinh hạ của Chúa Giêsu. Cha mẹ chúng con, các linh mục, các giáo lý viên và những biến cố ấy, và cùng với toàn thể Giáo Hội, mỗi người trong chúng con sống lại một cách thiêng liêng trong biến cố ấy trong Mùa Giáng Sinh. Như vậy, chúng con đã biết những khía cạnh bi thảm trong thời thơ ấu của Chúa Giêsu.

Sống lại một cách thiêng liêng những biến cố bi thảm trong thời thơ ấu của Chúa Giêsu, đó không phải là những lời nhắn nhủ mà Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II gởi riêng cho các em thiếu nhi. Vì qua các em, Ngài cũng mời gọi tất cả mọi người sống một cách thiêng liêng cuộc tử nạn của Chúa Giêsu ngay trong chính mầu nhiệm Giáng Sinh.

Mầu nhiệm Giáng Sinh gắn liền với mầu nhiệm Tử Nạn Thập Giá của Ngài. Hài Nhi nằm trong máng cỏ nghèo hèn, cuộc tử nạn đã được báo trước, có lẽ đó là lý do tại sao ngay ngày thứ nhất của tuần bát nhật Giáng Sinh, Giáo Hội mừng kính vị thánh Tử Ðạo tiên khởi là thánh Stêphanô.

Thật thế, Tin Mừng hôm nay nhắc nhở cho chúng ta về mầu nhiệm tử nạn được tiếp diễn trong lịch sử Giáo Hội. Trong ánh sáng của mầu nhiệm Giáng Sinh. Phải chăng chúng ta không được mời gọi để nhận ra bóng đêm của mầu nhiệm tử nạn? Bóng Thánh Giá phải chăng đã không chập chờn phủ xuống trên máng cỏ của Hài Nhi Giêsu? Hài Nhi Giêsu trong máng cỏ ôn lại những bi thảm trong thời thơ ấu của Ngài.

Khi tưởng niệm việc tử đạo vị thánh tiên khởi của Giáo Hội, chúng ta hẳn phải được nhắc nhở về số phận ơn gọi làm Kitô hữu của chúng ta, đó là bước theo Chúa Giêsu qua từng giai đoạn của cuộc sống Ngài, và như Ngài, như vị tử đạo tiên khởi của Giáo Hội đã vạch ra cách sống kiên trung cho đến cùng trong sứ mệnh làm chứng cho Chúa.

Thánh Basile (330-378) tiến sĩ Giáo hội, có kể lại một chuyện tích xảy ra ở Tiểu Á. Licinnius, phó quan của Constantin đại đế bắt bớ người công giáo và bắt họ tế lễ bụt thần nếu không bị tử hình. Vào năm 320, lữ đoàn 12, lữ đoàn khét tiếng đóng quân tại Sebaste ở Arménie, được lệnh tham dự cuộc tế lễ, ngay tức thì 40 viên sĩ quan ra khỏi hàng và tuyên bố với viên tư lệnh lữ đoàn rằng họ sẽ không vi phạm lời thề hứa của họ với Thiên Chúa hơn là vì phạm lệnh của hoàng đế. Người ta đang ở vào giữa mùa đông rét buốt, vị tổng quản ra lệnh lột quần áo họ và ngâm họ vào trong hồ băng giá giữa tiết đông. trên bờ hồ, ông cho sửa soạn nước nóng, để dành cho những ai không chịu được đau đớn sẽ đến tế lễ tà thần. các chiến sĩ dũng cảm, vừa hát Thánh vịnh, vừa chở đợi cái chết đến giải thoát họ khỏi mọi nhục hình. Khi đó một người lính canh trên bờ hồ thấy 40 triều thiên sáng chói từ trời xuống trên đầu các vị tử đạo, trừ có một triều thiên còn đang bay lơ lửng chưa có người đến tiếp nhận. Trong khi người lính đang suy nghĩ về hiện tượng lạ xảy ra, thì một người sĩ quan mà triều thiên không đậu đến đã ra khỏi hồ và nhảy vào bồn nước nóng. Bị tê liệt ngay, người ấy chết tức khắc. Liền đó, người lính canh nhận mình là công giáo. Bị lột quần áo. Anh đã hòa mình vào những đau đớn và cái chết của 39 vị khác mà sau đó người ta đã kéo họ ra khỏi hồ, và thiêu họ trên dàn củi, phần đông vẫn còn sống, những triều thiên từ trời xuống chỉ cho thấy sự thắng trận của 40 vị tử đạo, vì triều thiên là dấu hiệu và phần thưởng của khải hoàn.

Ước gì niềm vui Giáng Sinh củng cố chúng ta trong những cố gắng theo Chúa Giêsu, sẵn sàng đón nhận và đương đầu với những thử thách bách hại mà Thiên Chúa an bài gởi đến cho chúng ta, như Ngài đã loan báo trước: “Vì danh Thầy, các con sẽ bị mọi người thù ghét”.

Lm. Giuse Đinh Tất Quý

Tản mạn hang đá

 

1. Bắt đầu từ chủ nhật thứ nhất mùa vọng, thì các nhà thờ đã rục rịch làm hang đá, chuẩn bị mừng ngày đại lễ Giáng Sinh của Chúa Giê-su Ki-tô. Phúc Âm của thánh Lu-ca tường thuật rất rõ ràng về cái nôi Chúa Giê-su Ki-tô giáng sinh như sau: "Khi hai người đang ở đó, thì bà Ma-ri-a đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa. Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ (Lc 1, 6-7)".

 

Máng cỏ là cái máng để cỏ cho lừa ăn, nó hôi hám, xấu xí, nghèo hèn và không có "thân phận" như cái bàn cái ghế, nhưng nó lại được diễm phúc trở thành cái nôi cho Chúa trời đất đặt tấm thân nhỏ bé lạnh lẽo, nó trở thành cái máng cỏ hạnh phúc và vinh dự nhất, hơn cả cung điện lâu đài của các vua chúa ở trần gian. Và chuồng lừa, ôi hạnh phúc thay, nó trở thành cung điện huy hoàng, thiên đàng hạnh phúc, bởi vì Chúa trời đất đang ngự trong nó.

2. Thế giới ngày càng văn minh hiện đại, mỗi năm khi đại lễ Giáng Sinh sắp đến, thì tất cả các nhà thờ trên thế giới đều có làm hang đá để kỷ niệm Chúa Giê-su Ki-tô giáng sinh trong chuồng lừa máng cỏ, những máng cỏ trở thành hiện đại với những ánh đèn chớp chớp xanh đỏ thật đẹp và thật vui.

Có những nhà thờ, ngoài cái hang đá to lớn lộng lẫy trong nhà thờ, thì cha sở muốn mỗi khu xóm làm một cái hang đá ở trong khuôn viên nhà thờ để thi đua, thế là Chúa Giê-su Hài Đồng được các khu xóm thi đua trang hoàng hang đá cho mình thật đẹp, tốn thật nhiều tiền (trong đó có các gia đình nghèo không đủ ăn), nhưng tâm hồn của họ thì đầy ắp quỷ kiêu ngạo vì hang đá của khu xóm mình đẹp nhất, quỷ ghen tỵ cũng len lõi vào trong tâm hồn họ với những phân bì vì hang đá nhà giàu hang đá nhà nghèo...

3. Mọi nhà thờ đều làm hang đá, thi đua làm hang đá, giáo dân hăng say nhiệt tình làm hang đá, cha sở vô tư nhắc nhở giáo dân năm nay hang đá phải làm cho thật nổi đình nổi đám, nhưng có mấy cha sở nhắc nhở giáo dân và dạy cho họ biết rằng: hang đá đẹp nhất mà Chúa Giê-su Hài Đồng thích nhất chính là tâm hồn của mỗi người, hãy trang hoàng, dọn dẹp tâm hồn cho đẹp đẽ tráng lệ để cho Ngài sinh ra trong tâm hồn của mình. Hang đá đẹp nhất chính là gia đình của mình, đem yêu thương và phục vụ trang hoàng gia đình cho thật đẹp, để Chúa Giê-su Hài Đồng sinh ra trong gia đình của mình.

Hang đá thật và đẹp nhất chính là tâm hồn của mỗi người Ki-tô hữu, chỉ có hang đá ấy mới xứng đáng để cho Chúa Giê-su Hài Đồng sinh ra. Khi cuộc sống ngày càng tiện nghi tiện dụng, khi đời sống con người ngày càng hưởng thụ vật chất, thì những hang đá cũng phản ảnh lại đời sống của họ, tiên tri I-sai-a đã nói: "Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi (Mc 1, 3)". Dọn tâm hồn để trở thành hang đá cho Chúa ngự đến, đó là sứ điệp mà thánh Gioan Tiền Hô đã tuyên bố trong các mùa vọng.

4. Máng cỏ là biểu tượng của sự nghèo hèn trong xã hội vật chất hưởng thụ; máng cỏ cũng đồng thời tượng trưng cho những mảnh đời bất hạnh trong xã hội; máng cỏ cũng là những con người vô gia cư sau những trận bảo lụt kinh hoàng ở miền trung, là những em bé mồ côi cha mẹ khi sông nước dâng lên cuốn đi tất cả người thân của mình.

Bớt đi một cái máng cỏ ngoài nhà thờ (chỉ để mà nhìn rồi khen và chê mà thôi) tốn cả trăm triệu, để giúp các người nghèo làm một mái nhà tranh che mưa che nắng, đó chính là giúp cho Chúa Hài Nhi một cái máng cỏ có ý nghĩa; bớt đi một hộp đèn chớp chớp cả mấy trăm ngàn đồng, để mua sách vở tập viết cho các em bị thiên tai bảo lụt đang thiếu thốn trần truồng như Chúa Giê-su ngày xưa trong hang lừa máng cỏ...

Kết. Hang đá trong nhà thờ mỗi năm mỗi hiện đại và lộng lẫy, nhưng Chúa Giê-su Hài Nhi lại không có nơi để trú ngụ, bởi vì có một vài người nói: lễ giáng sinh mỗi năm chỉ có một lần nên làm cho hoành tráng; bởi vì có một vài môn đệ của Ngài nói: làm cho lớn cho nổi để truyền giáo, để cho mọi người biết Chúa. Chúa Giê-su không thích những lý do "hiện đại" ấy...

 

Thời nay có rất nhiều người biết lễ Giáng Sinh là lễ Chúa Giê-su của người Công Giáo giáng trần, nhưng có mấy ai tin vào Ngài, bởi vì có những người Ki-tô hữu chưa làm cho tâm hồn của mình trở thành hang đá cho Ngài sinh ra, và bởi vì người Ki-tô hữu chỉ biết làm hang đá trong nhà thờ của mình, mà không biết làm hang đá Chúa trong tâm hồn những người nghèo khổ bất hạnh chung quanh họ...

"Đêm đông lạnh lẽo Chúa sinh ra đời nằm trong háng đá nơi máng lừa..."

Giáng Sinh 2010

Lm. Giuse Maria Nhân Tài, csjb